Buitenbeentjes – Janny de Heer

“Een boek wat opgetekend is met respect, dit lees je tussen de regels door.”

Auteur: Janny de Heer
Uitgever: Knipscheer, Uitgeverij In de
Nederlandstalig
224 pagina’s
9789062659289
maart 2017

De Achterflap

In Buitenbeentjes zijn in tien zeer persoonlijke verhalen de belevenissen van destijds jongvolwassenen in de Bersiap-periode (1945-1949) in Nederlands-Indië, of van hun kinderen, bijeengebracht. Elk verhaal wordt verteld vanuit een ander perspectief: geboren in de archipel dan wel in het moederland, zelf jong militair dan wel kind van een planter, dominee, marineman of KNIL-militair. Samen completeren zij een geschiedenis waaraan niet te ontkomen viel.

Door de ogen van hen die het meegemaakt hebben ervaart de lezer de loop van de gebeurtenissen vóór, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië. Als op hun plaats gevallen puzzelstukjes openbaren zij de consequenties voor het hele volk aan beide kanten van de oceaan, zoals uiteengereten familiebanden. In de nieuwe republiek Indonesië waren Nederlanders, waaronder ook zij die daar al generaties lang waren geworteld, niet meer welkom. Patria stond niet te trappelen om de ontheemden met open armen te ontvangen en zocht argumenten om de Indische Nederlanders, de Indo’s, duidelijk te maken dat zij veel te oosters waren om in een westers land te kunnen gedijen.

Eenmaal in Nederland kon niemand zijn verhalen kwijt, misschien even in eigen kring maar algauw werd de beschuldigende vinger geheven, zoals de zoon van een marineman te horen kreeg: ‘Wat deden jullie daar ook, stelletje kolonialen?’ De beschreven episodes zijn niet alleen maar weergaves van enorme treurnis en verdriet, hoewel het verleden een enorme wissel op hun aller toekomst heeft getrokken. De overeenkomst en de kracht waaruit zij putten is de humor, hun geheime wapen. Nu de kinderen van toen er eindelijk zonder gêne over mogen praten, teneinde de verhalen voor hun kinderen en kleinkinderen te bewaren, gaat dat gepaard met een lach en een traan

Mijn Mening

“Aan deze vreselijke periode bewaart ze nauwelijks herinneringen, maar des te meer vragen: hoe was het in het kamp, hoe kwam mijn moeder aan babyvoeding, hoe heb ik leren lopen.?”

Dat ik aanwezig was bij de boek presentatie van Buitenbeetjes beschouw ik als een eer, de mooie presentatie van Janny de Heer over hoe het boek tot stand is gekomen intrigeerde mij. Tien verhalen, tien ervaringen van tien destijds jongvolwassenen in de Bersiap periode in Nederlands Indië.

Wat mij gelijk al bij het eerste hoofdstuk opvalt, is de zware weg die de mensen uit Nederlands Indië hebben moeten afleggen, voor zij zich welkom voelde in ons land. Betrek ik dit op onze tijd nu, kan ik mij inleven in de asielzoekers, de vluchtelingen die nu in ons land komen. De manier waarop Janny de Heer, met respect voor de verhaalvertellers de verhalen op maakt ontroerd mij. Je bemerkt haar inlevingsvermogen, haar empathie voor de medemens. Je proeft de warmte die ze heeft voor mensen met hun verhalen.

“Haar placenta ligt begraven in Indonesië”

De mensen vertellen hun verhaal met veel diepgang, je krijgt een heel duidelijk beeld van hun leven, wat zij hebben mee gemaakt, hoe zij hun weg hebben ervaren. Maar ook van de leefomstandigheden in die tijd, hoe het er werkelijk aan toe ging. Ik ben onder de indruk van deze verhalen. Elk verhaal heeft Janny de Heer met respect opgemaakt, met de bekende beeldende schrijfstijl van de schrijfster, onderga je als lezer de zware weg. Janny de heer heeft een memorabel beeld beschreven van een tijd die van menig Nieuwe Dieper een onderdeel is.