Mustreads or Not in gesprek met…; Inge van der Krabben

In gesprek met Inge van der Krabben 

• Voor degenen die je niet kennen, kun je jezelf in een paar zinnen aan ons voorstellen…? Wie is Inge van der Krabben?

Ik ben auteur bij Luitingh Sijthoff, docent creatief schrijven, moeder van twee lieve kinderen (Jonas van 12 en Mette van 9), vriendin van Ed en verder een twijfelaar die doorzet.

• Je tweede boek, ‘In je dromen ga jij’ is een verhaal over drie Marokkaanse vrouwen. Waar heb je je inspiratie vandaan gehaald voor dit boek? En hoe ben je aan de slag gegaan met de research?

De inspiratie kwam toen mijn Marokkaanse vriendin me vertelde over haar overleden moeder Safia. Hoe zij als jong meisje haar eerstgeboren kindje achterliet in het huis van haar schoonouders en hem op 8-jarige leeftijd ineens weer terugzag. Ik kreeg kippenvel en vroeg haar wat er was gebeurd. ‘Dat heeft mijn moeder in zich gelaten,’ zei mijn vriendin. Die opmerking zette het verhaal in beweging. Mijn fantasie ging aan. Ik heb toen mijn vriendin en haar dochter vele malen geïnterviewd. Ik sprak ook andere Marokkaans-Nederlandse vrouwen en ging met mijn vriendin en haar man naar Marokko, naar het geboortehuis van haar moeder en het dorp (inmiddels uitgegroeid tot een stad) waar ze opgroeide.

• Hoe lang heb je over je tweede boek gedaan?

Toen ik de boekpresentatie had van mijn debuut Tot waar we kijken kunnen in 2015 stond de henna-tatoeage van mijn trip naar Marokko nog op mijn arm. Na die reis kon ik pas echt goed gaan schrijven. Ik heb ruim drie jaar aan dit boek gewerkt.

• Wat wil je mensen meegeven met jouw boek?

Een mooi verhaal dat de zintuigen prikkelt, de kracht van vrouwen laat zien en hopelijk wat angst wegneemt om bepaalde ‘ongeschreven regels’ te doorbreken. Ik vind dat we ons nog teveel schamen en te snel schuldig voelen.

• Wat kunnen we nog meer van je verwachten binnenkort? Ben je alweer bezig met een nieuw boek of liggen er nog andere leuke dingen op de stapel to do?

Ik werk aan een derde roman, ben nog in de voorbereidende fase: informatie absorberen, boeken lezen over het thema, personages bedenken. Het verhaal zal gaan over een vrouw die vastzit in haar rouw nadat haar man overleed en besluit bij een rouwgroep te gaan. Daar ontmoet zij uiteenlopende figuren die in hetzelfde schuitje zitten. Ik stelde mezelf de vraag: hoe ga je verder als je leven in een klap verandert? Het verhaal broeit al langer in mijn hoofd, ik mag van mezelf nog alle kanten op, maar sommige personages zijn voor mij al zo levendig dat ik ze niet langer kan negeren. Daarnaast ga ik flink mijn tweede boek promoten, bij schrijfretraite.nl in april een retraite begeleiden en door met de coaching van individuele schrijvers die aan een verhaal, verhalenbundel of roman werken. Binnenkort verschijnt ook mijn onlinecursus ‘Schrijven van verhalen: inspiratie en techniek’ bij Schrijversmarkt.com/fantasy-schrijven.nl. Én natuurlijk de boekpresentatie van ‘In je dromen ga jij’ op 10 februari bij boekhandel Scheltema.

• Je schrijft over het algemeen vooral romans, zou je weleens een ander genre willen proberen? Zo ja, welk genre? Of ligt je hart bij de romans, en juist waarom dit genre?

Ik denk wel dat ik andere genres zou kunnen schrijven, maar de verhalen die tot nu toe bij me opkomen lenen zich het beste voor de romanvorm. Het uitdiepen van personages en wat hen drijft, boeit me. Mijn kinderen willen graag dat ik een keer een kinderboek schrijf. Ikzelf loop al jaren met het idee rond voor een boek over het inzetten van bepaalde schrijftechnieken om meer emotie in je verhaal te brengen. Doordat de romans voorgaan lukt het me (nog) niet dat van de grond te krijgen. Tot nu toe heb ik alweer een idee voor een nieuw boek tijdens het schrijven van het boek ervoor.

• Wat is de meest grappige, ontroerende of juist gruwelijke anekdote die je met ons wilt/ durft te delen uit de tijd dat je auteur bent?

Als je aan een boek werkt en er helemaal inzit kan het soms lastig zijn om in slaap te vallen. Mijn verbeelding maakt overuren, juist als ik in bed lig (nog los van twee kinderen die om de beurt niet kunnen slapen). Ik vertelde dit tegen mijn huisarts en die zei dat ik bij hoge uitzondering slaappillen mocht nemen (dat zegt ze elke keer als ik erom vraag). Het beste kon ik dat een paar dagen achter elkaar voor het slapengaan doen, en niet pas op het moment dat ik alweer een nieuwe scène aan het schrijven was in mijn hoofd. Ik borg het doosje tevreden op in mijn nachtkastje en nam twee avonden zo’n inslaappil. Ik sliep als een roos. Dat spul werkte goed. Tot ik de derde nacht weer een pil wilde nemen, daarbij op de voorkant van het doosje keek en las: ‘codeinefosfaat’. Even voor de duidelijkheid, dat zijn pilletjes die je tegen het hoesten inneemt. Daar had ik blijkbaar ook nog een doosje van in mijn nachtkastje liggen. Over de kracht van verbeelding gesproken!

• Een boek schrijven doe je niet zomaar? Daar gaat een heel proces aan vooraf? Bij elke schrijver werkt dat weer anders? Hoe werkt het bij jou? Hoe komen jouw hersenspinsels samen en hoe ontstaat een boek? Heb je daar een heel ritueel voor met Mood-bords of ontspruit het zich vanzelf? Waar haal je je inspiratie vandaan?

Inspiratie zit in alles. Ik lees iets, hoor iets, er gebeurt iets, een personage uit een eerder verhaal of boek is nog niet klaar met me (of ik met haar). Inspiratie is de hele tijd om me heen omdat ik ervoor opensta. Ik hoor zo vaak iemand iets vertellen waarvan ik denk: daar zou ik een boek over kunnen schrijven. Wat dat betreft zijn de mogelijkheden eindeloos. Maar tussen kunnen en willen zit een groot verschil. Ik wil verhalen schrijven die dicht bij mijn eigen gevoel liggen, waarin ik zoek en graaf en waarvan de antwoorden op de vragen die ik stel niet voor de hand liggen. Het lijkt soms of je veel te kiezen hebt, maar ik geloof toch niet dat het zo werkt.

Als ik denk dat ik ongeveer een richting heb van waar het verhaal over zal gaan -de thematiek-, dan komen setting, personages en de verhaallijnen daarna redelijk vlot. Het is een wisselwerking. Ik bedenk van tevoren hoe het verhaal (in grote lijnen) zal lopen. Met de scènes probeer ik dat dan in te vullen, maar soms dwingen personages mij dan toch een andere kant op. Ik merk dat ik vaak op en neer ga tussen nadenken over het grote verhaal en dan weer schrijven aan scènes. Soms weet je pas, nadat je boek verschenen is, waar het werkelijk over gaat. Dat komt doordat je omgeving er vragen over gaat stellen en jij steeds preciezer de essentie van het boek moet formuleren.

• Hoe ziet jouw werkplek eruit, lekker aan de keukentafel of juist ergens een apart plekje en dompel je jezelf weleens onder in totale afzondering, in een schrijfhuisje bijvoorbeeld?

Mijn schrijfkamer heb ik af moeten staan aan mijn zoon die een eigen slaapkamer nodig had. Toen ben ik aan de eettafel in de woonkamer gaan zitten. Ik probeer dat te beperken tot een kwarthoek van de tafel, maar als ik eenmaal bezig ben bezetten mijn spullen algauw de hele tafel. Mijn kinderen vinden dat niet erg, kunnen ze lekker vaak voor de tv eten. En ja, als de financiën het toelaten, dompel ik mij graag onder in rustige retraites en schrijfhuisjes.

• Je eerste boek ‘Tot waar we kijken kunnen’ werd zeer goed ontvangen, had je hierdoor de lat niet heel hoog liggen voor een volgende roman?

Ik denk dat ik voor elk boek ‘de lat’ hoog leg. Ik schrijf naar beste kunnen een boek. Maar ik begrijp je vraag wel. Ik wil dat elk boek het vorige overtreft. Dat zit zowel in het schrijven zelf als in het moment dat het verschijnt en je hoopt dat meer mensen het zullen gaan lezen. Ik ben als schrijver nog lang niet uitgeleerd. Ik vergelijk mezelf ook nooit met andere schrijvers, richt me puur op mijn eigen groei. 

• Is het bij jou weleens voorgekomen dat er zomaar heel onschuldig een foutje in je boek gekropen is? Welke er echt op het laatste moment pas uitgevist is?

In mijn debuutroman had ik de moeder een valentijnskaart naar haar dochter laten sturen in april in plaats van februari. Mijn toenmalige redacteur (de immer scherpe Sanne van der Bruggen) viste dat er in de laatste drukproef uit.

• Hoeveel waarde hecht jij aan een recensie en wat doet een slechte recensie met jou. Als er 10 zijn en 1 is slecht, blijft je dat dan bij?

Een slechte recensie onthoud ik langer dan een goede. Stom, maar zo werkt het wel. Ik probeer het me nooit persoonlijk aan te trekken. Vaak zegt een recensie meer over de lezer dan over mij. Toch zijn alle recensies belangrijk omdat iemand zijn of haar best heeft gedaan iets van je boek te vinden. Er is energie in gestoken. Dat is hoe dan ook waardevol. Ik neem dat mee voor mijn volgende boek.

• Naast je schrijfcarrière, ben je ook schrijfdocent, hoe combineer je deze twee carrières? Het lijkt ons dat het een het ander enorm goed aanvult. Welke tips geef jij een beginnend auteur altijd mee?

Klopt, die combinatie gaat me gelukkig goed af. Als je zelf ergens enthousiast over bent dan is het niet moeilijk dat over te brengen op anderen. Wat ik beginnende schrijvers altijd meegeef is dat alles mag, dat plezier in het schrijven voorop staat en dat je alleen maar leert van uitproberen. Niet bang zijn en meters maken. Het maakt niet uit waar je begint, als je maar begint. Het begin kun je nog tien keer herschrijven, honderd keer, dat is nou juist zo fijn aan schrijven. Je hebt alle touwtjes zelf in handen. Pas daarna komt techniek om de hoek kijken. O, en veel goede boeken lezen. Schrijvers móeten lezen.

• Er verschijnen wekelijks mooie nieuwe, prachtige boeken, welk boek is jouw favoriet van de afgelopen tijd? Welk boek had je graag zelf geschreven? En waarom?

Ik heb de laatste tijd veel klassiekers gelezen zoals Slachthuis vijf van Kurt Vonnegut en Het kleine meisje van meneer Linh van Philippe Claudel, prachtige verhalen die je aan het denken zetten. Een boek dat recent verscheen en ik erg goed vind is Normale mensen van Sally Rooney. Het zit psychologisch zo goed in elkaar. Het is een liefdesgeschiedenis van twee totaal verschillende jonge mensen die elkaar vinden omdat ze compleet zichzelf kunnen zijn bij de ander en elkaar toch steeds weer verliezen. Het is hoopvol en diep tragisch tegelijk.

• Heb je nog iets dat je met ons wilt delen iets wat we niet aan je hebben gevraagd?

Ik heb dit verhaal geschreven omdat er nog zoveel schaamte in mensen zit, zoveel vooroordelen ook. Waar komt dat toch vandaan? Waarom zijn we zo hard voor elkaar? Het heeft te maken met de generaties voor je, met hoe je opgroeit en met je omgeving. Die bepalen grotendeels hoe je naar de wereld kijkt. Ik probeer met ieder boek dat ik schrijf beter vanuit mezelf te kijken en vooroordelen los te laten. Ik voel me echt bevoorrecht dat de Marokkaanse vrouwen die ik mocht interviewen mij hun verhaal hebben toevertrouwd waardoor ik uiteindelijk dit verhaal vorm kon geven. Dat ik daarbij mijn eigen fantasie mocht gebruiken is ook nog een reden waarom ik graag romans schrijf. Fictie geeft die vrijheid.

• Kun je een korte pitch geven waarom iedereen jouw boek moet gaan lezen?

Omdat de bron van dit verhaal mij zo raakte: de keuze van een Marokkaanse moeder en het effect daarvan op volgende generaties. Omdat ik nieuwsgierig werd naar een andere cultuur en ik hoop meer mensen met mij; we leven zo dicht naast elkaar en weten zo weinig van elkaar. Omdat vrouwen (en mannen) zich nog te vaak schamen of schuldig voelen waar dat niet nodig is. Omdat dit boek laat zien dat ongeschreven regels gebroken kunnen worden en ‘het onbekende’ niet zo eng of anders is als wij vaak denken.